Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş

Tartışmasız bebek için anne sütünden daha zengin, besleyici, saÄŸlıklı, bağışıklık sistemini geliÅŸtirici hiçbir besin yoktur. Anne sütü bebek için en ideal besleyicidir. Yeni doÄŸan bebeklerin henüz vücut organları iÅŸlevsel olarak yetersiz olduÄŸu için, örneÄŸin bağırsak sistemleri tam geliÅŸmediÄŸi için bu metabolizmaya en uygun olan besin anne sütüdür. Anne sütü sindiriminin kolay olması yönünden bebeÄŸin gaz sancılarını çok az yaÅŸamasına yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla bebeÄŸin geliÅŸimi için mucizevi besin olan anne sütü ile bebek mümkünse 2 yaşına kadar beslenmelidir. Bebek ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslendikten sonra ek gıda takviyeleri ile birlikte 2 yaşına kadar anne sütü ile beslenmesi en ideal olandır. Fakat bu her zaman mümkün olamamaktadır. Bunu saÄŸlayamamanın çok çeÅŸitli nedenleri vardır. ÖrneÄŸin; bebeÄŸin meme almak istememesi, anne sütünün acı olması, anne sütünün yetersiz olması ya da hiç olmaması, bebeÄŸin doymaması, annenin emzirmeyi istememesi, annenin ve bebeÄŸin olumsuz psikolojik durumları, bebeÄŸin kilo almaması, vs gibi. Bütün bu sebeplerden dolayı bebek beslenmesi ek gıda ile desteklenmelidir.

Ä°lk 6 ay sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin ek gıdaya geçiÅŸi biraz zorlu olabilmektedir. Çünkü anne sütünün sıvı, kolay yutulur ve kolay sindirilebilir olması sayesinde bebek hiçbir zorluk çekmez. Fakat ek gıdanın partiküllü ve anne sütüne göre daha katı formda olması nedeniyle yutma refleksleri zayıf olan bebek ek gıdayı yutmakta zorlanabilmektedir. Bu yüzden anne sütünden ek gıdaya geçiÅŸ aÅŸaması çok yavaÅŸ ve bebeÄŸi zora sokmayacak ÅŸekilde olmalıdır. BebeÄŸin alışkın olduÄŸu beslenme ÅŸeklini deÄŸiÅŸtirmesi onun için oldukça zor bir süreçtir. Bu konuda bebeÄŸimize karşı anlayışlı olmalı ve onu bu konuda asla çok fazla zorlamamalıyız. Bir besin grubunu sevmediyse bir hafta ara verilerek o besin daha sonra tekrar denenebilir. Böylelikle bebeÄŸin deÄŸiÅŸen ve geliÅŸen damak zevkini gözlemlemiÅŸ olursunuz. Ek gıda saati bebeÄŸin karnının aç olduÄŸu zamana denk getirilmelidir. Ek gıdaya geçiÅŸ zamanı geldiÄŸinde önceleri günde 1- 2 çay kaşığı ile baÅŸlanmalıdır. Hatta bebeÄŸin memeden farklı bir ÅŸekilde beslenmenin var olduÄŸunu ona öÄŸretmek için anne sütünü de çay kaşığı ile vermek faydalı olacaktır. Memeden emdikçe sabit bir ÅŸekilde alışkın olduÄŸu miktarda sütün aÄŸzına gelmesinden ayrı, çay kaşığı ile kısıtlı miktardaki sütü ya da besini ağız yoluyla yutma alışkanlığı edinmesi çok önemlidir. Yutma refleksleri yeterli miktarda geliÅŸmeyen bebek ilk zamanlarda ek gıdayı soluk borusuna kaçırabilmekte, öksürebilmekte ve hatta boÄŸulma tehlikesiyle karşı karşıya gelebilmektedir. Dolayısıyla ek gıda ile beslerken bebek mutlaka dik pozisyonda, az miktarda ve dikkatli bir ÅŸekilde beslenmelidir.

Bebeklere ek gıda takviyesi uygularken dikkat edilmesi gereken bir diÄŸer unsur besinlerin bebekte oluÅŸturabileceÄŸi alerjik etkilerin çok dikkatlice gözlenmesidir. Her bebeÄŸin farklı bir alerjen yapısı bulunmaktadır. Dolayısıyla bazı besin maddeleri bazı bebeklerde alerji yapabilir. Bunun için ek gıda olarak verilecek besinden bir öÄŸün verilerek 1 veya birkaç gün beklenmelidir. Bebekte herhangi bir alerjik etki görüldüÄŸünde o besin öÄŸesi bir daha asla verilmemeli ve hemen bir doktora danışılmalıdır. Hangi besinin bebekte alerjik etki yaratacağı hiç belli olmadığından asla bir besine çok güvenilmemelidir.

Ek gıdaya geçiÅŸ kurallarından bir diÄŸeri; ek gıdanın anne sütünü tamamen kesmek olmadığı bilinmelidir. Hatta ek gıdaya geçilen ilk haftalarda ve ilk ayda ek gıda günde sadece 1 öÄŸün olarak verilmeli, gerisi ise anne sütüyle tamamlanmalıdır. 6 aydan itibaren 1 yaşına kadar anne sütü bebeÄŸin beslenmesinin büyük oranını karşılamalıdır.

Ek gıdaya baÅŸlanmasından itibaren ve ileriki aylarda bebekte kabızlık durumu sıklıkla karşılaşılabilir. Bu çok normal ve olası bir durumdur. Ek gıda ile bebeÄŸin sindirim sistemi geliÅŸmekte ve çalışması deÄŸiÅŸmektedir. Katı partiküllü gıdaların sindirilmesi sıvılara göre daha yavaÅŸ olduÄŸundan hergün kakasını yapan bebeklerin kaka yapma aralığı artabilir. Bu kaka aralığı her bebek için farklıdır. Bir haftayı geçen kabızlık durumlarında mutlaka doktora danışılmalıdır.

Anne sütü dışındaki her besin öÄŸesi ek gıda kapsamına girmektedir. Önceden de deÄŸinilen sebeplerden dolayı doktorunuz bebeÄŸiniz için mama ya da ek gıda takviyesi önerebilir. Piyasada mama olarak çeÅŸitli markalarda ve içeriklerde hazır bebek mamaları bulunmaktadır. Bu mamaların yanı sıra 6 aylık olmuÅŸ bir bebeÄŸe artık ek gıda takviyesi zamanı gelmiÅŸtir. Öncelikle 6 aylık olduÄŸu için oturma eylemini rahatça yapabilen bebeÄŸin mutlaka oturması gerekmektedir. Mama koltuÄŸu yemek yeme esnasında en ideal konumdur. 6 ayını dolduran bebek ek gıdaya öncelikle yoÄŸurt ile baÅŸlar. YoÄŸurt pürüzsüz, partikülsüz formundan dolayı anne sütünden sonra en kolay yutulabilen besindir. YoÄŸurt içerdiÄŸi yüksek kalsiyum ile bebeÄŸin kemik geliÅŸimine büyük katkı saÄŸlamaktadır. Doktorlar annelere ev yapımı yoÄŸurt yapmalarını tavsiye etmektedir. Çünkü endüstriyel tipi yoÄŸurtların çoÄŸu maalesef çeÅŸitli katkı maddeleri içermektedir. Bunun yanı sıra yoÄŸurt yapımında kullanılacak olan sütün mümkün olduÄŸunca inek sütü olmaması da önemlidir. Bunun nedeni ise inek sütünün bebeklerin sindirim sisteminde meydana getirdiÄŸi zorluklardır. YoÄŸurt yapımı için en ideal süt keçi sütüdür. Ancak bebek 1 yaşını geçtikten sonra inek sütü verilebilir.

Bebek için bir diÄŸer ideal ek gıda da sebze çorbası püresidir. Sebze çorbası yapılırken alerjik etkilere karşı önce 1 ya da 2 sebze seçilmelidir. Sebzelerin mutlaka mevsiminde olmasına özen göstermek gerekir. Patates sebzesi hem kışın hem yazın kurtarıcı bir ana sebzedir. Ä°lk gün bir çay kaşığı ile baÅŸlanarak her 2 günde 1 kaşık arttırılarak bebeÄŸin alması gereken kalori ihtiyacı karşılanır. Seçilen sebzeler 1 çay bardağı suda haÅŸlandıktan sonra rondodan ya da süzgeçten geçirilerek bebeÄŸe verilebilir.

Yine püre formunda bebeÄŸe verilebilecek besin grubu meyvelerdir. Yalnız meyveler verilirken dikkat edilmesi gereken ÅŸey; mutlaka her meyve tek başına ve az miktarda verilmelidir. Alerjik etki yapmadığına emin olunan meyveler daha sonra karıştırılabilir. Genelde çilek ve kivi alerjen etkisi yüksek meyvelerdir. Bu meyveler doktora danışılarak verilmelidir.

Bebek 7 ayını bitirdikten sonra artık et grubuna baÅŸlanabilir. Demir bakımından daha zengin olan kırmızı et daha çok tercih edilir. Bebek için en ideal kırmızı et kuzu etidir. Kuzu eti haÅŸlanarak rondodan geçirilerek ve et suyundan çorbalar yapılarak bebek et grubu ile tanıştırılır. Bu arada çorbalara ve et grubuna sızma zeytinyağı da eklenebilir. Ek gıdaya 6. aydan itibaren geçen bebek 9. ayına geldiÄŸinde artık günde 1 ya da 2 tam öÄŸün ek gıda alıyor olması gerekmektedir. Elbette ki her bebeÄŸin ek gıdaya adaptasyonu farklı olmaktadır. Fakat ek gıdaya geçiÅŸin geç kalındığı durumlarda bebeklerin yutma reflekslerinin geliÅŸmesi de gecikir ve bebek yeterli miktarda beslenemez.

Ek gıda ile birlikte bebeÄŸe ne kadar su verilmesi gerektiÄŸine deÄŸinecek olursak halen anne sütü alan bebeÄŸin su ihtiyacı çok fazla artmaz. Fakat giderek artan ek gıda takviyesi ile anne sütü alımı da azalacağından su ihtiyacı artabilir. Su ihtiyacı bebeÄŸin kilosu, yaşı, mevsime, günlük aktivite yoÄŸunluÄŸuna baÄŸlıdır. Genelde bebeÄŸin yeterli su alıp almadığı bezlerden anlaşılmaktadır. Yetersiz su alan bebeÄŸin bezi daha kuru olmaktadır.

Ek gıda takviyesinde besinin katılık formu giderek arttırılmalıdır. Bu; bebeÄŸin yutma, çiÄŸneme, sindirim sisteminin geliÅŸimi açısından çok önemlidir. Ek gıda takviyesinde ek gıda asla bir bebek için kabus olmamalıdır. Gerekirse yemeÄŸi önüne koyun ve incelemesine, kendi kendine tatmasına, keÅŸfetmesine izin verin. Varsın eller, ağızlar, yerler, koltuklar kirlensin. Bir de unutulmamalıdır ki bebekler bazen kaşığı sevmeyebilir. Bu durumlarda hijyenik olan ellerinizle de bebeÄŸinize ek gıda verebilirsiniz. Önemli olan bebeÄŸin ek gıdayı sevmesi, alışması ve yeterli derecede beslenmesidir. Ek gıda takviyesinde bebeÄŸin kilo almasına neden olan, gereksiz kalori içeren besinlerden mutlaka uzak durulmalıdır. Her kilolu bebek saÄŸlıklı bebek anlamına gelmez. Aksine kilolu bebeklerin ileride beslenme alışkanlıklarından kaynaklanan hastalıklara yakalanma tehlikesi vardır. Bir bebeÄŸin saÄŸlıklı olması için yeterli miktarda beslenmesi ve mümkünse 2 yaşına kadar emzirilmeleri gerekmektedir.